Ev alalım derken yuvanız sarsılmasın

Tüketicilere sözleşmenin kurulmasından en az bir gün önce, Bakanlıkça belirlenen hususları içeren ön bilgilendirme formu verilmek zorundadır. Yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmesi yapılamaz.

Ön ödemeli konut satışının tapu siciline tescil edilmesi zorunludur. Satış vaadi sözleşmesinin ise noterde düzenleme şeklinde yapılması zorunludur. Satıcı, geçerli bir sözleşme yapılmış olmadıkça tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.

Bakanlıkça projedeki konut adedi ya da projenin toplam bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için satıcının ön ödemeli konut satışına başlamadan önce; kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığı'nca belirlenen bina tamamlama sigortası yaptırması veya Bakanlık'ça belirlenen diğer teminat ve şartları sağlaması zorunludur. Bina tamamlama sigortası kapsamında sağlanan tazminat, teminat ve benzeri güvenceler iflas veya tasfiye masasına dâhil edilemez, hacz olunamaz, üzelerine ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz konulamaz.

14 gün içinde aldığınız konuttan vazgeçebilirsiniz: Yönetmelik tüketiciye, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayma hakkı tanıyor.Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcıya yönel-tilmiş olması yeterli addediliyor. Satıcı, cayma hakkı konusunda tüke-ticinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlü kılınıyor.

Sözleşmeden dönmenin kriterleri var: Ön ödemeli konut satışında, devir veya teslim tarihine kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı da bulunuyor. Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcı; konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme bede-linin yüzde ikisine kadar tazminatın ödenmesini isteyebilir. Bu masraf ve tazminatları ödeme koşulu ile alıcı sözleşmeden dönebilir.

Sebettle konut alanlar bunlara dikkat: Onursal Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Onur Öngün bu yılın Ocak-Nisan döneminde Türkiye’de 416 bin 535 konut satıldığını hatırlatarak, “Mayıs ayında konut satın alan müşterilerde banka kredisine başvuranların oranı yüzde 21, peşin alım oranı ise yüzde 24 civarlarında gerçekleşti. Aynı dönemin senetli satışlarına baktığımızda ise yüzde 55 gibi çok ciddi bir rakam karşımıza çıkıyor. Ev sahibi olmak isteyenlerin büyük çoğunluğu senedi tercih etmiş” diyor.

Senetli satışların bu denli yükselmesinin en önemli nedeni bankalara oranla daha düşük faiz ve uzun vade seçeneğine sahip olması. Ayrıca, yabancılara konut satışının banka kredisi ile yapılamaması da senet kullanımını yaygınlaştırıyor. Ev hayalini senetli alımlarla gerçekleştirmek isteyenlerin yüksek faiz ve banka masraflarından kaçarken farklı riskleri de üstlerine aldıklarının altını çizen Öngün, senetli satışlarda mağduriyet yaşanmaması için şu uyarılarda bulunuyor:

“Tüketiciler, senetle ev satın almak istedikleri firmanın daha önce tamamladıkları işleri iyice araştırmalı, referanslarını öğrenmeli. Geçtiğimiz yıl Tüketici Kanunu’na eklenen ‘yapı ruhsatı alınmadan konut satışı yapılamayacağı’ maddesi de bir diğer önemli nokta. Senetle ev almak isteyenler ruhsatsız projeler-den uzak dursun. Aksi takdirde bir türlü tamamlanamayan bir inşaata ve ortadan kaybolan bir müteahhide denk gelme olasılıkları artabilir. Bu nedenle senetle ev almak isteyen tüketiciler, özellikle marka değeri yüksek firmaların hayata geçirdiği marka projelere yönelsin.”

Tüketici şikayetleri: Tüketiciler Derneği (TÜDER) Başkan Yardım-cısı Sevda Özgöker, konut konusunda derneğe yapılan şikayetleri şöyle sıralıyor; Sözleşmede belirtilen teslimat tarihinde dairenin teslim edilmemesi. Projede belirtilen konut sayısından çok daha fazla konut yapılarak projenin genel özelliğinin bozulması. Hayali projelere sözleşmeler yapılıp peşin olarak daire satışları gerçekleştirildikten sonra projeye başlanmaması.

Projenin iptal edilmesi. Toplanan paraların veya varsa senetlerin iade edilmemesi. “Tapuyu istediğiniz zaman alabi-lirsiniz” denmesine rağmen tapunun bir yıl sonra dahi verilmemesi. Aynı dairenin birden fazla kişiye satılması. Satış sözleşmesinden belirtilen dairenin konumu ile teslim edilen dairenin konumunun farklı olması. Dairenin net ve brüt alanlarının müşteriye bildirilenden farklı olması. Daire pazarlanırken vaat edilen, projede yer alacağı belirtilen, sosyal donatıların, spor alanlarının, otopark ve güvenlik gibi özelliklerin proje tesliminde yerine getirilmemesi. Projenin hatalı çizilmiş olması.

Sorunsuz görülerek teslim alınan dairenin tüm tesisatlarının kısa süre-de arıza vermesi. Satış vaadi sözleş-melerinin noterden düzenlenme-miş olması. Aldatıcı reklamlar, vergisel sorunlar, departman-ların ilgisizliği, alıcıların oyalanması.

Yıllarca süren mağduriyetler var: Bu yılın Mart ayında İstanbul Esenyurt’ta bir grup konutzede eylem yaptı. 2010 yılında bolca reklamı yapılan bir projeden konut satın almışlardı. Ancak firma ruhsat alamamıştı. Yardımcı oldular ruhsat alma yolunda biraz ilerleme kaydettiler ancak firma bu süreçte parasal olarak sıkıntıya girip projeden vaz-geçti. Ne evlerini, ne ödedikleri paraları ne de altına imza attıkları senetleri alabildiler. Yılda yaklaşık 1 milyon 200 bin konutun satıldığı, yeni projelerle birlikte kentsel dönüşümün de başladığı Türkiye’de hâlâ konutla ilgili mağduriyetler yaşanabiliyor.

Sayısı bilinmemekle birlikte mağdur olanların çoğu, firmaların ilan ve reklamını görerek maket üzerinden ev sahibi olmak isteyen Türk vatandaşları ve yabancılar. Son beş yılda “Başımı sokacak bir evim olsun” diye maketten konut alıp mağdur olanların sayısının artması yetkilileri de harekete geçirdi. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamında hazırlanan 29188 sayılı “Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkındaki Yönetmelik 27 Kasım 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.